Η
Ανάσταση συνεχίζεται! Αυτό δείχνει και η γιορτή της Αποδόσεως του
Πάσχα. Τα ιδία γράμματα (δηλ. η ίδια ακολουθία)της νύχτας της
Αναστάσεως, ακούγονται και κατά την Απόδοση του Πάσχα. Τελείται μια μέρα
πριν απ’ τη γιορτή της Αναλήψεως.
Κάθε
μεγάλη γιορτή στην Ορθόδοξη λατρεία έχει την «απόδοσή» της. Κάθε γιορτή
είναι ζωντανό γεγονός, που επαναλαμβάνεται στη ζωή της Εκκλησίας, στη
ζωή του πιστού.
Αλλά και για άλλο λόγο γίνεται ο επανεορτασμός μιας εορτής, δηλαδή η απόδοσή της. Για ν’ απολαύσουμε ακόμα μια φορά την ομορφιά της γιορτής.
Όταν
ένα θέαμα είναι ωραίο, ποθούμε να το ξαναδούμε. Όταν ένα φαγητό είναι
νόστιμο, θέλουμε να το ξαναγευτούμε. Ο εορτασμός κάποιου γεγονότος της
ζωής του Χριστού ή της Θεοτόκου, προξενεί γλυκύτητα στη ψυχή, που θέλει
να το ξαναγιορτάσει.
Τη
γλυκύτητα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γεγονός, την αισθανόμαστε
για τη γιορτή του Πάσχα. Γιορτή ευφροσύνης. «Πανήγυρις έστι
πανηγύρεων». Ποτέ άλλοτε δεν σκιρτά η ψυχή τόσο πολύ, όσο τη νύχτα της
Αναστάσεως. Χαιρόμαστε για το θρίαμβο του Αναστάντος Κυρίου.
Θρίαμβος
της ζωής κατά του θανάτου. Του Χριστού κατά του Άδη. Της χαράς κατά της
λύπης. Της αλήθειας κατά του ψεύδους. Αυτή η ευφροσύνη για την Ανάσταση
του Χριστού είναι καθολική και αιώνια. Ουρανός και γη συγχορεύουν. Όχι
μια φορά. Πάντοτε, αιώνια. «Ουρανοί μεν επαξίως ευφραινέσθωσαν, γη δε
αγαλλιάσθω· εορταζέτω δε κόσμος, ορατός τε άπας και αόρατος. Χριστός γαρ
εγήγερται, ευφροσύνη αιώνιος» (κανόνας Πάσχα).
***********
Η
Ανάσταση συνεχίζεται.Κάθε φορά, που τελούμε τη θεία Λειτουργία. Η θεία
Λειτουργία ξαναζωντανεύει μπροστά μας όλα τα στάδια της ζωής του
Χριστού. «Οδεύωμεν διά πασών των ηλικιών του Χριστού», όπως λέει ο άγιος
Γρηγόριος ό Θεολόγος.
Ο
Χριστός γεννάται, στην «πρόθεση», που τελείται στην αριστερή κόγχη του
ιερού που μοιάζει με φάτνη. Ο Χριστός βγαίνει στο κόσμο για να κηρύξει
το Ευαγγέλιό Του, κατά τη μικρή είσοδο, που ο ιερέας βγαίνει με υψωμένο
το Ευαγγέλιο. Ο Χριστός ανεβαίνει στα Ιεροσόλυμα για να θυσιαστεί, κατά
τη μεγάλη είσοδο. Ο Χριστός υψώνεται πάνω στο Σταυρό και θυσιάζεται,
κατά την προσφορά και τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων, που γίνεται με
την προσφώνηση: «Τα σα εκ των σων…». Ο Χριστός ανασταίνεται, κατά τη
μετάληψη των αχράντων Μυστηρίων, που πλημμυρίζει τη καρδιά από
αναστάσιμη χαρά. Γι’ αυτό και ο λειτουργός, όταν κοινωνεί, ευθύς αμέσως
λέει το «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι…».
Κάθε
θεία Λειτουργία είναι μια ανάμνηση του Σταυρού και της Αναστάσεως.
Είναι το σταυρώσιμο και αναστάσιμο Πάσχα. Ιδιαίτερα η Λειτουργία της
Κυριακής έχει αναστάσιμο χαρακτήρα. Είναι η Λειτουργία της «μιας των
σαββάτων». Την Κυριακή είναι όλα αναστάσιμα. Τα απολυτίκια των οκτώ
ήχων, όλα αναστάσιμα. Αλλά και τα τροπάρια του όρθρου της Κυριακής.
Κατεξοχήν αναστάσιμη είναι η περίοδος του Πάσχα, του Πεντηκοσταρίου, που
αρχίζει τη νύχτα της Αναστάσεως και τελειώνει τη Κυριακή των Αγίων
Πάντων.
Κατά τήν απόδοση της Εορτής του Πάσχα καταλύεται ψάρι.
Ο
όρος «απόδοσις», συναντάται στη λειτουργική γλώσσα με την εξής έννοια:
Μετά την πάροδο οκτώ συνήθως ημερών επανάληψης κάποιας εορτής, η
διάρκεια της οποίας παρατείνεται και μετά την εορτή, μέχρι και την ημέρα
της απόδοσης.
Κατά
την μαρτυρία της Αιθερίας (τέλος Δ΄ αιώνα), κατά τις οκτώ ημέρες της
εβδομάδος του Πάσχα τελούντο καθημερινές Λειτουργίες. Τη Δευτέρα και
Τρίτη στο Μαρτύριο, την Τετάρτη στον Ελαιώνα, την Πέμπτη στην Ανάσταση,
την Παρασκευή στην Αγία Σιών, το Σάββατο στον Σταυρό και την Κυριακή και
πάλι στο Μαρτύριο.Με ρητή διάταξη του Μωσαϊκού Νόμου, οι μεγάλες
Ισραηλιτικές εορτές διαρκούσαν 8 ημέρες. (Έξοδος 2/β: 15-19, Λευϊτικό
23/κγ: 36-39 και Αριθμοί 29/κθ: 35). Αυτή τη συνήθεια την κληρονόμησε
και η Χριστιανική λατρεία. Πρώτη μαρτυρία περί παράτασης Χριστιανικής
γιορτής για οκταήμερο, παρέχεται από τον Ευσέβιο, και πρόκειται για τα
εγκαίνια των βασιλικών Τύρου και Ιεροσολύμων (355). Αυτό όμως ήταν
κάποιο έκτακτο γεγονός. Πάντως πολύ ενωρίς επικρατούσε η συνήθεια,
(τουλάχιστον στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων), να παρατείνεται ο εορτασμός
των μεγάλων Χριστιανικών εορτών του Πάσχα, των Επιφανείων και της
Πεντηκοστής για οκτώ ημέρες.
Η
πράξη της Μητέρας των Εκκλησιών, γρήγορα διαδόθηκε στην Ανατολή και τη
Δύση. Ήδη η Αιθερία, μαρτυρεί, ότι και στην πατρίδα της, με τον ίδιο
τρόπο εορταζόταν το οκταήμερο του Πάσχα (Itinerarium 25, όπου και πριν,
σ. 241). Πράγματι, κατά το Missale Mosarabicum, καθορίζεται η διάρκεια
της εορτής του Πάσχα σε επτά ημέρες και ο ιερός Αυγουστίνος γνωρίζει την
πράξη αυτή στις Εκκλησίες της Αφρικής. Μάλιστα την αποκαλεί «παλιά
εκκλησιαστική συνήθεια» (Epist. 55, PL 33, 204 – 223).
Στην
Ανατολή οι ημέρες της «Διακαινησίμου» εβδομάδος θεωρούνταν ως «μία και η
αυτή λαμπροφόρος ημέρα της Αναστάσεως». Μάλιστα Εκκλησιαστικοί κανόνες
και πολιτικοί νόμοι (Πενθέκτης κανόνας ΞΣΤ’, Βαλεντινιανού ΙΙ [389])
επέβαλλαν την αργία για να μπορεί ο λαός να πηγαίνει στους ναούς.
Διαρκούσε όμως η εορτή αυτή για σαράντα μέρες, μέχρι της αποδόσεώς της,
την Τετάρτη πριν από την Αναλήψη, κατά την οποία ψαλλόταν όλη η
αναστάσιμη ακολουθία του Πάσχα. Και έτσι «αποδιδόταν» η γιορτή.
.
πηγές:
Αρχιμ.Δανιήλ Γ. Αεράκη, «Πάσχα Κυρίου»απόσπασμα- εδώ ολόκληρο το κείμενο
το άρθρο : Η “Απόδοσις” τών Εορτών και η ιστορία της-Τού Ιωάννη Φουντούλη
της νύχτας ...){kind=link}
Δημοσίευση σχολίου